ZSOŚS.440.26.2018.I

Na podstawie art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1257 z późn. zm.) oraz art. 22 i art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 922 z późn. zm.) w związku z art. 160 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1000) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie skargi Pani E. K., zam. w O., na przetwarzanie jej danych osobowych przez Prezesa Sądu Rejonowego w O., Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Radę Miejską w O. oraz na przetwarzanie przez Prezesa Sądu Rejonowego w O., danych osobowych Pana S. K., zam. w O., reprezentowanego przez Panią E. K.

odmawiam uwzględnienia wniosku

Uzasadnienie

W dniu […] grudnia 2013 r. za pośrednictwem Rzecznika Prawa Pacjenta do Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (obecnie: Urząd Ochrony Danych Osobowych) wpłynęła skarga Pani E. K. (zwanej dalej „Skarżącą”) na przetwarzanie jej danych osobowych przez Prezesa Sądu Rejonowego w O., Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz Radę Miejską w O., dotyczących jej stanu zdrowia.

W odpowiedzi na wniosek Skarżącej, w dniu […] marca 2014 r., a następnie w dniu […] lipca, Biuro Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wezwało Skarżącą do uzupełnienia braków formalnych skargi.

W odpowiedzi pismem z dnia […] sierpnia 2014 r. Skarżąca podniosła, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych bez jej zgody udostępnił wyżej wskazane dane osobowe na rzecz Prezesa Sądu Rejonowego w O., Pana A. D., który następnie zawarł pozyskaną w ten sposób informację we wniosku w przedmiocie odwołania Skarżącej z funkcji ławnika Sądu Rejonowego w O., który to przedłożony został Radzie Miejskiej w O.. Ponadto we wniosku zawarte zostały dane dotyczące wyroku skazującego wydanego wobec S. K. W konsekwencji, jak twierdzi Skarżąca, ujawnienie jej danych osobowych stanowiło naruszenie przepisów prawa.

Z zebranych w trakcie postępowania wyjaśniającego dowodów w postaci załączonych do wniosku dokumentów w postaci kopii wniosku Prezesa Sądu Rejonowego A. D. z dnia […] stycznia 2008 r. o sygnaturze […], kopii wniosku Prezesa Sądu Rejonowego A. Ł. z dnia […] czerwca 2008 r., wyjaśnień Sędziego A. D. z dnia […] listopada 2014 r. załączonych do pisma Prezesa Sądu Rejonowego w O. z dnia […] listopada 2014 r. o sygnaturze […], wyjaśnień Przewodniczącego Rady Miejskiej w O. T. S. z dnia […] listopada 2014 roku o sygnaturze […], wyjaśnień Wicedyrektora Departamentu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji P. W. z dnia […] grudnia 2014 r. o sygnaturze […], wyjaśnień Przewodniczącego Rady Miejskiej w O. J. C. z dnia […] marca 2016 r. o sygnaturze […], kopii wniosku o udostępnienie danych osobowych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z dnia […] stycznia 2008 r. o sygnaturze […] wyjaśnień T. C. z dnia […] marca 2016 r. o sygnaturze […], wyjaśnień Sędziego A. D. z […] marca 2016 r. i […] kwietnia 2016 r. wynika, iż:

1. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dwukrotnie, w dniach […] i […] stycznia 2008 r., udostępnił akta rentowe Skarżącej na wniosek Prezesa Sądu Rejonowego w O., Pana A. D.
2. We wniosku o odwołanie Skarżącej z funkcji ławnika w Sądzie Rejonowym w O., który został skierowany do Rady Miejskiej w O. w dniu […] stycznia 2008 r., Prezes Sądu Rejonowego Pan A. D. zawarł informacje pozyskane z akt rentowych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a które to dotyczyły stanu zdrowia Skarżącej, jak również informacje dotyczące wyroku skazującego wydanego wobec S. K. w sprawie o sygnaturze […].
3. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego Rada Miejska w O. na sesji w dniu […] maja 2008 r. nie podzieliła argumentów Prezesa Sądu Rejonowego w O., podejmując uchwałę o nieodwoływaniu Skarżącej.
4. W konsekwencji w dniu […] czerwca 2008 r. Prezes Sądu Rejonowego w O., Pan A. Ł., wezwał Radę Miejską w O. do usunięcia prawa i uchylenia podjętej uchwały. W wezwaniu zawarto pozyskaną z akt rentowych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych informację o stanie zdrowia Skarżącej, a także o wyroku skazującym wydanym wobec S. K. w sprawie o sygnaturze […].
5. Rada Miejska w O. w dniu […] września 2008 r. przez aklamację podtrzymała swoją pierwotną decyzję i zakończyła toczące się postępowanie.

W takim stanie faktycznym i prawnym Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zważył, co następuje:

Ustawa o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz. U. z 2016 r., poz. 922 z późn. zm.), zwana dalej „ustawą”, określa zasady postępowania przy przetwarzaniu danych osobowych oraz prawa osób fizycznych, których dane osobowe są lub mogą być przetwarzane w zbiorach danych (art. 2 ust. 1 ustawy). W przypadku stwierdzenia naruszenia którejś z takich zasad, w szczególności art. 23 lub 27 ustawy, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych stosownie do dyspozycji art. 18 ust. 1 ustawy wydaje decyzję administracyjną. W tym zakresie może nakazać administratorowi danych usunięcie uchybień (art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy), uzupełnienie, uaktualnienie, sprostowanie, udostępnienie lub nieudostępnienie danych osobowych (art. 18 ust. 1 pkt 2 ustawy).

W przedmiotowym stanie faktycznym należy także wskazać na przepisy zawarte w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. 2001 nr 98 poz. 1070 z późń. zm.), dalej p.u.s.p, a także w ustawie z dnia z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887 z późń. zm.), dalej u..s.u.s, z których pierwsza reguluje kwestie składania wniosku w przedmiocie odwołania z funkcji ławnika, druga zaś udostępniania informacji zawartych w aktach rentowych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z brzmieniem art. 50 ust. 3 u.s.u.s. dane zgromadzone na koncie ubezpieczonego, o których mowa w art. 40, i na koncie płatnika składek, o których mowa w art. 45, mogą być udostępniane sądom, prokuratorom, organom podatkowym, Państwowej Inspekcji Pracy, Biuru Nadzoru Wewnętrznego, Policji, Straży Granicznej, komornikom sądowym, organom egzekucyjnym w rozumieniu ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2017 r. poz. 1201, 1475, 1954 i 2491 oraz z 2018 r. poz. 138 i 398), ministrowi właściwemu do spraw gospodarki w zakresie koniecznym do rozstrzygania spraw prowadzonych na podstawie art. 29, art. 32 oraz art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy, ministrowi właściwemu do spraw rodziny, ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego, organom realizującym świadczenia rodzinne, świadczenia z funduszu alimentacyjnego oraz świadczenia wychowawcze, ośrodkom pomocy społecznej, powiatowym centrom pomocy rodzinie, publicznym służbom zatrudnienia, Komisji Nadzoru Finansowego oraz wojewodzie i Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców w zakresie prowadzonych postępowań dotyczących legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z uwzględnieniem przepisów dotyczących ochrony danych osobowych.

Z przytoczonego wyżej przepisu w sposób jednoznaczny wynika, że ustawodawca przewidział zamknięty katalog podmiotów uprawnionych do odbioru takich danych. Co istotne, w przypadku sądu nie został wskazany cel, którego osiągnięcie byłoby konieczne dla zrealizowania wskazanego uprawnienia. Jedynym obwarowaniem, który w świetle rzeczonego przepisu został nałożony na sąd, jest wymóg uwzględnienia przepisów dotyczących ochrony danych osobowych.

W związku z powyższym zwrócić uwagę należy na art. 166 § 2 pkt. 4 p.u.s.p., który jasno stanowi, że rada gminy, która wybrała ławnika, może go odwołać na wniosek prezesa właściwego sądu, w razie niezdolności do wykonywania obowiązków ławnika. Rzeczony przepis został dokładnie omówiony w doktrynie. Po pierwsze jak się wskazuje „prezes sądu w razie ujawnienia okoliczności, o których mowa w § 2, nie może skreślić ławnika z listy ławników danego sądu, skreślenie z listy jest bowiem możliwe dopiero po odwołaniu ławnika przez radę gminy (argument z §3). Przesłanki wymienione w § 2 pkt 2-4 mają charakter ocenny. Niezdolność do wykonywania obowiązków ławnika łączy się ze stanem fizycznym lub psychicznym danej osoby i może wynikać z odpowiednich dokumentów, (por. Gudowski, Jacek, Ereciński, Tadeusz i Iwulski, Józef. Art. 166. W: Komentarz do ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, [w:] Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa. Komentarz, wyd. II. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2009.)

Ponadto w literaturze słusznie zauważono, że „stwierdzenie niezdolności ławnika do orzekania może łączyć się ze stanem fizycznym lub psychicznym danej osoby i może być potwierdzone stosownymi dokumentami, na przykład o orzeczonej niepełnosprawności.” (por. Świetlicka, Maria. Art. 166. W: Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych. System Informacji Prawnej LEX, 2011).

W powyższym kontekście należy zwrócić uwagę w przedmiotowej sprawie na treść art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych, który stanowi, iż przetwarzanie danych jest dopuszczalne, gdy jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa. Niewątpliwie dane osobowe Skarżącej przekazywane były w ramach dokonywanej przez Prezesa Sądu kontroli legalności sprawowania funkcji ławnika. Pozyskanie informacji o stanie zdrowia Skarżącej, który potencjalnie nie pozwalałby jej na ich wykonywanie, musiało zostać poddane weryfikacji w toku postępowania wyjaśniającego. Wydaje się również zrozumiałe, iż pozyskane w ten sposób informacje zostały zawarte we wniosku, gdyż w przeciwnym razie nie byłoby możliwości pełnego wyjaśnienia motywów skierowania takiego wniosku. Czynności te były wszakże realizowane na podstawie wskazanych już art. 50 ust. 3 u.s.u.s i art. 166 § 2 pkt. 4 p.u.s.p., których normy stanowią dostateczną podstawę prawną.

Przekazanie informacji dotyczących wyroku skazującego wydanego wobec S. K. było dokonane natomiast w ramach omawianego wniosku dotyczącego odwołania Skarżącej z funkcji ławnika Sądu Rejonowego w O. Wyrok podany był już wcześniej do wiadomości publicznej, ponadto przytoczenie go miało bezpośredni związek z czynnościami podejmowanymi przez Skarżącą. Stanowić on miał motywację, dla działań Skarżącej, które zdaniem Prezesa Sądu uderzały w powagę sądu, co mogło stanowić przesłankę z art. 166 § 2 pkt. 3 p.u.s.p. Należy zatem zauważyć, że zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego „nie można jednak zaprzeczyć, że w pewnych wypadkach informacja o popełnieniu w przeszłości przestępstwa może mieć znaczenie przy dokonywaniu oceny kwalifikacji moralnych,, gwarancji prawidłowego działania czy określonych predyspozycji. Jednak taka potrzeba traktowana być musi jako wyjątkowa, powstająca w szczególnych okolicznościach i związana z koniecznością ochrony szczególnie cennych wartości. Ujawnienie takiego faktu z zasady nie powinno następować publicznie, nawet jeśli chodzi o osoby pełniące publiczne funkcje. Niemniej nie jest wyłączona dopuszczalność ujawnienia takiego faktu także publicznie, jeśli wymaga tego interes społeczny. Niezbędne będzie jednak każdorazowo wyważenie prawa do swobody wypowiedzi i informacji oraz prawa do ochrony dobrego imienia w drodze korzystania z dobrodziejstwa zatarcia skazania” (por. wyrok z dnia 29 października 2015 r. I CSK 893/14).

Na uwadze należy mieć również to, że w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (por. wyrok i z 13 lipca 2004 r. K 20/03, OTK ZU nr 7/A/2004, poz. 63), jak i w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. wyrok z 20 kwietnia 2001 r. I CSK 500/10, OSNC 2012, Nr 2, poz. 19) dopuszczono możliwość ingerencji w prawo do prywatności osób pełniących funkcje publiczne, wyłączając zatem możliwość uznania tych działań za bezprawne. Podobne stanowisko przyjął Naczelny Sąd Administracyjny, który stwierdził, że także ochrona prywatności osób kandydujących na funkcje publiczne jest ograniczona, a granicą tego ograniczenia jest m.in. to, czy informacje o osobie, mają relewantny związek ż funkcją publiczną, do której aspirują (por. wyrok z dnia 13 września 2013 r. II OSK 1413/13). Słuszna wydaje się być zatem konstatacja, iż przetwarzanie danych S. K. spełnia powyższe przesłanki, a tym samym było dopuszczalne w świetle obowiązujących przepisów prawa.

Ponadto wskazać należy, iż Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych w ramach kompetencji przyznanych mu ustawą nie może ingerować w sposób prowadzenia postępowań prowadzonych przez inne, uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, organy. Tym samym nie może ingerować w treść dokumentów zgromadzonych w aktach takich postępowań, jak np. w treść aktu oskarżenia. Prezes Urzędu nie jest organem kontrolującym ani nadzorującym prawidłowość stosowania prawa materialnego i procesowego w sprawach należących do właściwości innych organów, służb, czy sądów, których orzeczenia podlegają ocenom w toku instancji, czy w inny sposób określony odpowiednimi procedurami (sygnatura akt II SA 401/00).

Uzasadniając wniosek, Skarżąca wskazała również na przepisy karne ustawy o ochronie danych osobowych. Wskazać należy, iż w świetle przepisów art. 18 ust. 1 oraz art. 19 ustawy o ochronie danych osobowych zainteresowany może domagać się od Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (obecnie Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych) jedynie wydania decyzji administracyjnej, natomiast skierowanie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa należy już do zakresu swobodnego uznania administracyjnego organu. Przywołany art. 18 ust. 1 przewiduje bowiem, iż w razie stwierdzenia naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych Generalny Inspektor (obecnie Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych) z urzędu lub na wniosek osoby zainteresowanej nakazuje administratorowi danych, w drodze decyzji administracyjnej, przywrócenie stanu zgodnego z prawem. W myśl natomiast art. 19 ustawy, w razie stwierdzenia, że działanie lub zaniechanie kierownika jednostki kierownika jednostki organizacyjnej, jej pracownika lub innej osoby fizycznej będącej administratorem danych wyczerpuje znamiona przestępstwa określonego w ustawie, Generalny Inspektor (obecnie: Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych) kieruje do organu powołanego do ścigania przestępstw zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, dołączając dowody dokumentujące podejrzenie. Stan faktyczny niniejszej sprawy nie daje jednak podstaw do podjęcia takich czynności.

W tym stanie faktycznym i prawnym Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych rozstrzygnął, jak w sentencji.

Na podstawie art. 127 § 3 KPA od niniejszej decyzji stronie przysługuje prawo do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy w terminie 14 dni od dnia, doręczenia, decyzji stronie. Jeżeli strona nie chce skorzystać z prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, ma prawo do wniesienia skargi na decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w terminie 30 dni od dnia doręczenia jej stronie. Skargę wnosi się za pośrednictwem Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Wpis od skargi wynosi 200 złotych. Strona ma prawo ubiegania się o prawo pomocy, w tym zwolnienie od kosztów sądowych.